معرفی و موقعیت جغرافیایی

شهرستان پاوه در شمال غربی استان کرمانشاه بین 34 درجه و 53 دقیقه تا 35 درجه و 18 دقیقه عرض شمالی و45 درجه و 56 دقیقه تا 46 درجه و33 دقیقه طول شرقی  نسبت به نصف النهار گرینویچ قرار دارد

این شهرستان از شمال وشمال شرقی به شهرستان مریوان در استان کردستان ، از شرق وجنوب به شهرستان جوانرود واز غرب به کشور عراق محدود شده است.

این شهرستان دارای سه بخش به نامهای مرکزی ، باینگان و نوسود و هفت دهستان است.شهر پاوه مرکز شهرستان پاوه در یکصد ودوازده کیلومتری شمال غربی شهر کرمانشاه قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دریا 1485 متر است ، این شهرستان در مجاورت مرز ایران با عراق(اقلیم کردستان) قرار دارد. به دلیل ساختار پلکانی شهر پاوه ، این شهر ملقب به شهر هزار ماسوله است.

وجه تسمیه پاوه را به "پاو" سردار یزگرد سوم نسبت می دهند و معتقدند یزگرد سوم او را به منظور تجدید آیین زردشت به منطقه روانه کرده است. در قلعه " دژ" و" پاسگه " که هنوز در پاوه دیده می شوند،بازمانده برج و باروهای آن سردار است.

جاذبه های گردشگری شهرستان پاوه

شهرستان پاوه دارای جاذبه های گردشگری فراوانی است که بصورت اختصار تعدادی از این جاذبه ها  را معرفی می کنیم

جاذبه های مذهبی ، بقاع متبرکه و زیارتگاه ها

مسجد جامع پاوه یکی از مساجد قدیمی شهرستان و استان کرمانشاه  است که در خیابان امام محمد شافعی در شمال شهر پاوه واقع شده است. این بنا ظاهراً بر روی بقایایی از آتشکده دوره ساسانی پی ریزی شده است.

این مسجد فاقد صحن بوده و از یک شبستان مستطیل شکل تشکیل شده که این شبستان به ابعاد 15 در20 متر است که در داخل آن 15 ستون چوبی قرار دارد که ارتفاع هر یک از ستون‌ها 30 متر است.

مردم محل بنای این مسجد را به صدر اسلام نسبت می‌دهند و بر این باورند که در روزگار خلیفه دوم به دستور فرزندش عبدالله بن عمر بنا شده است. در سال‌های اخیر این مسجد توسعه پیدا کرده و ساختمان جدیدی با استفاده از شیوه و سبک مسجد النبی در مدینه منوره در کنار آن ساخته شده است.

 مسجد زمستانی پاوه

 این مسجد در شهر پاوه به مسجد کوچیکه یا مسجد زمستانی معروف است که در جنب مسجد جامع شهر پاوه قرار دارد. این مسجد قدیمی دربی چوبی به ابعاد 5. 1 در 90 سانتی‌متر دارد که بر روی آن کتیبه‌ای به خط خوش کوفی حک شده است.

مسجد زمستانی پاوه دارای حمام موقوفه‌ای است که متن وقف‌نامه آن به زبان عربی در مسجد قرار دارد. این مسجد قدیمی در بین مردم شهر پاوه دارای احترام خاصی است.

از دیگر جاذبه های مذهبی می توان به قرآن های دستنویس روستای زردویی و مسجد دخان در پاوه اشاره کرد.

کوسه هجیج : آرامگاه امام زاده عبدالله در حدود سي وپنج كيلومتري شمال غربي پاوه در روستاي هجيج قراردارد

مقبره سلطان اسحاق: اين مكان مقدس در بيست كيلومتري غرب پاوه، در نزديكي روستاي شيخان قرار دارد

جاذبه های طبیعی و زیست محیطی

این دسته از جاذبه ها در ناحیه اورامان بغایت فراوان بوده و میتوان ادعا کرد که اورامان از این لحاظ کم نظیر است.اکنون برخی از آنان معرفیت جهانی پیداکرده و سالیانه دهها و شاید صدها هزار نفر از سرزمینهای دور ونزدیک به دیدار این جاذبه ها میایند.

کوه ها

چشمه ها

چشمه بل

این چشمه در کنار شاخه اصلی سیروان در نزدیکی های روستای هجیج واقع شده و آب آن طبق بررسیهای بعمل آمده معدنی است. بل از منتهی الیه دامنه شرقی کوه دالانی با فشار فراوان بیرون می زند چشمه بل در حدود 35 کیلومتری شمال شهر پاوه قرار دارد

چشمه هانه کوان

این چشمه در نزدیکی روستای دشه ، در قعر دره پاوه رود وبر دامنه آتشگاه قرار گرفته است.آبدهی هانه کوان نیز دائمی بوده و از جمله چشمه های پرآب منطقه اورامان محسوب می شود.فعلا در کنار این چشمه توسط بخش خصوصی تاسیسات محدودی به منظور پذیرایی از گردشگران مستقر شده است.در حدود 3 کیلومتر جاده پاوه – نوسود ، جاده ای فرعی  اما آسفالته به طرف روستای دشه در غرب شهر پاوه منتهی می شود

آبشارها

 غارها

غار مورگه با

این غار در نقطه صفر مرزی ایران – عراق و در ساحل رودخانه سیروان و در دل جنگلهای منطقه مرخیل قرارا دارد

جنگل ها

دره ها و رودخانه ها و سایر جاذبه های طبیعی و زیست محیطی

جاذبه های تاریخی و معماری

غار دست ساز  مرحوم خالو حسین:

خالو حسین کوهکن با نام اصلی (حسین عثمانی (زاده: ۶ام مهرماه ۱۳۰۹، در دروله‌ی سفلی، شهرستان جوانرود، استان کرمانشاه — درگذشت: ۵ام مردادماه ۱۳۹۵، در بانه‌وره،( شهرستان پاوه، استان کرمانشاه) مردی است که نامش همانند نام اساطیر بزرگی چون فرهاد کوهکن پرآوازه گشته و چون افسانه‌ای جاودان، همگان را در بهت و حیرت واداشته است. مردان بزرگ در لابلای کش و قوس‌های تنگ و هلاکت‌بار روزگار زاده می‌شوند. عواملی چون ناتوانی، معلولیت، فقر، عجز، آوارگی ناشی از جنگی خانمان‌سوز،  و… نه تنها خالو حسین را محکوم به فلاکت نمی‌کنند بلکه تبدیل به شیپوری می‌شوند که نام خالو حسین را به گوش اعصار  و دوران بخواند. خالو حسین در ابتدا تنها می‌خواهد جایی کوچک برای نماز گذاردن خود بسازد، اما هر روز که می‌گذشت عزمش بیشتر می‌شد تا بنایی را بناء نهد که در طول ادوار، باقی بماند و نمادی برای پایداری و پایمردی مردمان دیار خود باشد.

روستای هجیج

روستای هجیج یکی از پرجاذبه‌ترین نقاط استان کرمانشاه و از مناطق دیدنی اورامانات، که در 34کیلومتری پاوه  و 123 کیلومتری کرمانشاه قرار گرفته است این روستا علاوه بر جاذبه های طبیعی جذاب از نظر صنایع دستی و بافت روستایی نیز حایز اهمیت است.امام زاده سید عبید الله(کوسه هجیج) و رودخانه سیروان از جاذبه های این روستا می باشند.

سد داریان:

سد داریان  سد خاکی ساخته شده  بر روی رودخانه سیروان ،تقریبا در 25 کیلومتری شهر پاوه و در مجاورت روستای داریان و هجیج است .این سد چشم انداز زیبایی را به روستاهای هجیج ،هیروی وداریان داده است.همزمان  با آبگیری و شروع به فعالیت شرکت های گردشگری قایقرانی و توسعه گردشگری سد زیبایی های این محدوده چندین برابر خواهد شد.

روستای شمشیر

این روستا بر دامنه جنوبی شاهو ودر کیلومتر 110 جاده اصلی کرمانشاه - پاوه واقع شده است.زمستانهای سرد و  تابستانهای معتدل از ویژگی های آب و هوایی شمشیر قلمداد میشود.

روستای خانقاه

این روستا در 2 کیلومتری جنوب شهر پاوه روبروی کوه آتشگاه واقع شده واز هر چهار طرف توسط درختان باغی محصور شده است.جاده پاوه به خانقاه و ادامه آن تا روستای گلال تماما آسفالت بوده و عبور از این مسیر جنگلی 10 کیلومتر برای هر گردشگری پر از مناظر دیدنی وجذاب میباشد

اکوکمپ ساتیار: ساتیاری یکی از قدیمی ترین و زیباترین روستاهای اورامانات از توابع شهرستان پاوه و بخش مرزی باینگان که فاصله آن تا مرکز بخش 3 کیلومتر و تا مرکز شهرستان 24 کیلومتر و تا مرکز استان کرمانشاه 125 کیلومتر می باشد،اکوکمپ ساتیار آماده ی  پذیرایی از مسافران و گردشگران در طول سال همراه با برنامه های مفرح  می باشد .

گردشگری دفاع مقدس:

یادمان شهدای پاوه

در محاصره شهر پاوه در مرداد 58 به وسیله نیروهای ضدانقلاب، تعدادی از مدافعان مجروح بومی و غیربومی شهر در بیمارستان پاوه بستری شدند که نیروهای ضدانقلاب پس از درگیری نابرابر، مجروحان را از بیمارستان خارج و همگی را در محوطه بیمارستان، قتل عام می کنند.

پس از این واقعه و رسیدن نیروهای آزادیبخش و شکست حصر پاوه، شهدای بومی را در قبرستان محلی  و ۹ نفر رزمنده غیر بومی را در این محل  به خاک می سپارند.

توسعه این یادمان در سال 85 انجام گرفت و اکنون یکی از مقاصد کاروان های راهیان نور و گردشگری دفاع مقدس می باشد.

از صنایع دستی شهرستان پاوه می توان به قالیبافی،گیوه بافی(زیر پارچه ای) پارچه بافی (چوخه رانک)،نساجی وسبد بافی اشاره کرد.

از جمله سوغات های معروف منطقه پاوه و اورامانات  می توان به محصولات باغی، کشاورزی ولبنی شامل: توت، انار، انجیر، انگوردیم،گردو و مویز،رب انار سقز کردی، روغن حیوانی و کشک ،

کلاش هورامی،سجاده نماز،پارچه شال اشاره نمود.